Udhëzimet e UNESCO-s: Si të identifikohen teoritë e konspiracionit

A mund të dalloni një teori konspirative?

Çfarë mendoni, për shembull, për teorinë që alienët drejtojnë politikanët? … apo që Elvis Presley është ende gjallë? … apo se vijat e bardha në qiellin e kaltër janë helmuese?

Teoritë e konspiracionit, sikurse edhe dezinformimi, përçajnë shoqërinë dhe ngjallin mosbesim.

UNESCO, organizata udhëheqëse e Kombeve të Bashkuara që promovon edukimin medial, ka hartuar udhëzime se si të njohim teoritë e konspiracionit dhe të bisedojmë me ata që besojnë në to, thotë Barbara Urbanija nga zyra sllovene e UNESCO-s. Ajo i përktheu udhëzimet në sllovenisht së bashku me organizatën sllovene, MOST.

Pse vendosët të përktheni udhëzimet?

 

Dezinformimi dhe teoritë e konspiracionit janë një kërcënim i madh për demokracinë dhe mund të shkaktojnë dëme të mëdha për njerëzit.

Shumë njerëz besojnë në teoritë e konspiracionit. Rreth 60 për qind e amerikanëve besojnë në të paktën një teori konspirative; sondazhet e opinionit publik në Slloveni gjithashtu tregojnë rezultate të ngjashme.

Megjithatë, ata që janë mësuar se çfarë janë teoritë e konspiracionit dhe si t’i njohin ato, janë shumë më pak të ndjeshëm ndaj tyre.

Prandaj, UNESCO dhe Komisioni Evropian në bashkëpunim me disa ekspertë kanë përgatitur postera edukativ.

Si ndërlidhen teoritë e konspiracionit me edukimin
medial?

Sa më shumë njerëz të aftësuar mbi media që e kuptojnë se si funksionon mekanika e teorive të konspiracionit, aq më rrallë do të bien në grackën e tyre.

Të rinjtë interesohen për teoritë e konspiracionit rreth moshës 14-vjeçare, ndaj atyre u duhet mësuar, në ose para kësaj kohe, se si t’u përgjigjen atyre.

Si i drejtoheni dikujt që beson në një nga teoritë
e konspiracionit?

Mbi të gjitha, ne duhet të jemi empatikë në bisedë dhe kurrë të mos gjykojmë.

Një person që beson në një teori konspirative shpesh është shumë i frikësuar; bindja për të kundërtën ndoshta nuk do të ketë efekt.

Por ne mund të dëgjojmë dhe të bëjmë pyetje të hollësishme për ta bindur personin që të mendojë vetë – nëse argumentet e tyre kanë vërtet kuptim apo jo.

Çështje për t’u konsideruar

1. A njihni dikë që beson në teoritë e konspiracionit?
2. A mund të flisni me ta për këtë?
3. Çfarë bëni kur doni të identifikoni një teori konspirative?

***

Versioni origjinal i këtij artikulli u publikua më 1 korrik.